اختلال بیش فعالی و اوتیسم، دو اختلال رشدی هستند که اغلب با هم اشتباه گرفته می‌شوند. هر دو بر توانایی‌های اجتماعی، ارتباطی و یادگیری افراد تأثیر می‌گذارند و همین امر باعث می‌شود که تشخیص دقیق تفاوت بیش فعالی و اوتیسم برای والدین، معلمان و متخصصان بسیار مهم باشد. درک تفاوت‌های ظریف بین این دو اختلال، کلید ارائه خدمات درمانی و آموزشی مناسب برای هر کودک است. در این مقاله، به بررسی دقیق تفاوت‌های بین ADHD و اوتیسم از جمله علائم، علل و روش‌های تشخیص پرداخته خواهد شد. با شناخت بهتر این دو اختلال، می‌توانیم به کودکان مبتلا کمک کنیم تا پتانسیل‌های خود را به بهترین شکل شکوفا کنند.
پس با پازل؛ بهترین مرکز کاردرمانی غرب تهران همراه باشید.
اختلال طیف اوتیسم چیست؟
اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک اختلال عصبی-رشدی است که بر تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای فرد تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی مشکل داشته باشند و رفتارهای تکراری و علایق محدود نشان دهند. این اختلال به صورت طیفی شناخته می‌شود، به این معنی که علائم و شدت آن در افراد مختلف متفاوت است. برخی از افراد ممکن است علائم خفیف‌تری داشته در حالی که دیگری ممکن است نیاز به حمایت‌های بیشتری داشته باشد.
تفاوت بیش فعالی و اوتیسم در این است که بیش فعالی بیشتر بر توجه و تکانشگری تأثیر می‌گذارد، در حالی که اوتیسم بیشتر بر ارتباطات اجتماعی و تعاملات تأثیر دارد. افراد مبتلا به بیش فعالی ممکن است مشکلاتی در تمرکز و کنترل تکانه‌ها داشته باشند، در حالی که افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در برقراری ارتباط و تعاملات اجتماعی مشکل داشته باشند. این دو اختلال می‌توانند به طور همزمان در یک فرد وجود داشته باشند؛ اما هر کدام ویژگی‌ها و چالش‌های خاص خود را دارند.
علائم اوتیسم
علائم اوتیسم می‌توانند در هر فرد متفاوت باشند و به صورت‌های مختلفی بروز کنند. این علائم معمولاً در دوران کودکی ظاهر می‌شوند و بر تعاملات اجتماعی، ارتباطات و رفتارهای فرد تأثیر می‌گذارند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر هر یک از این علائم خواهیم پرداخت و توضیحات بیشتری ارائه خواهیم داد.
رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای
رفتارهای تکراری و کلیشه‌ای یکی از ویژگی‌های مشترک در بین افراد مبتلا به اوتیسم است. این رفتارها می‌توانند شامل حرکات تکراری مانند تکان دادن دست‌ها یا چرخاندن اشیا و یا تکرار کلمات و عبارات باشند. این نوع رفتارها معمولاً به فرد کمک می‌کنند تا با استرس و اضطراب خود مقابله کند و احساس آرامش بیشتری داشته باشد.
واکنش‌های غیر منتظره به بو، لمس بعضی از اشیا و بعضی از صداها
افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است واکنش‌های غیرمنتظره‌ای نسبت به بو، لمس برخی اشیا و صداها نشان دهند. این واکنش‌ها از حساسیت بیش از حد تا عدم واکنش کامل متغیر هستند. برای مثال یک صدای بلند یا بوی خاص ممکن است باعث ناراحتی شدید یا حتی درد در این افراد شود. تفاوت بیش فعالی و اوتیسم در این است که در حالی که بیش فعالی بیشتر بر توجه و تکانشگری تأثیر می‌گذارد، اوتیسم می‌تواند باعث واکنش‌های حسی غیرمعمول شود که بر زندگی روزمره فرد تأثیر می‌گذارد. این واکنش‌ها نشان‌دهنده چالش‌های حسی هستند که افراد مبتلا به اوتیسم با آن‌ها مواجه‌اند و نیاز به درک و حمایت بیشتری دارند.
درک نکردن احساسات و حالات عاطفی اطرافیان
در مبحث تفاوت بیش فعالی و اوتیسم باید گفت که افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در درک احساسات و حالات عاطفی اطرافیان خود دچار مشکل باشند. این ناتوانی می‌تواند باعث شود که آن‌ها نتوانند به درستی به نشانه‌های اجتماعی و عاطفی دیگران پاسخ دهند. به عنوان مثال ممکن است نتوانند تفاوت بین شادی و ناراحتی را در چهره دیگران تشخیص دهند یا به طور مناسب به احساسات دیگران واکنش نشان دهند. این چالش‌ها می‌توانند بر روابط اجتماعی و تعاملات روزمره آن‌ها تأثیر بگذارند و نیاز به حمایت و آموزش‌های ویژه برای بهبود این مهارت‌ها دارند.
وابستگی شدید به اتفاقات تکراری روزانه
افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً وابستگی شدیدی به روال و اتفاقات تکراری روزانه دارند. این وابستگی به آن‌ها کمک می‌کند تا احساس امنیت در زندگی خود داشته باشند. هر گونه تغییر در این روال‌ها می‌تواند باعث اضطراب و ناراحتی شدید در آن‌ها شود. در حقیقت این رفتارها به آن‌ها کمک می‌کند تا با محیط اطراف خود بهتر کنار بیایند و احساس کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشند. به همین دلیل، حفظ یک روال ثابت و قابل پیش‌بینی برای این افراد بسیار مهم است.
مهارت‌های گفتاری و تاخیر در ارتباطات
مهارت‌های گفتاری و ارتباطی در افراد مبتلا به اوتیسم معمولاً با تأخیر و چالش‌های قابل توجهی همراه است. این افراد ممکن است در یادگیری صحبت کردن و استفاده از زبان برای برقراری ارتباط با دیگران مشکل داشته باشند. برخی از کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است کلمات یا عبارات را تکرار کنند یا در استفاده از ضمایر دچار اشتباه شوند. این مشکلات می‌توانند بر توانایی آن‌ها در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران تأثیر بگذارند و نیاز به حمایت‌های ویژه و گفتاردرمانی دارند تا بتوانند مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشند.
وسواس داشتن بر تمرکز روی اشیا و علایق
افراد مبتلا به اوتیسم اغلب تمایل دارند به شدت بر روی اشیا یا علایق خاصی تمرکز کنند. این تمرکز به شکل وسواس‌گونه‌ای است که باعث می‌شود آن‌ها زمان زیادی را صرف مطالعه، جمع‌آوری یا تعامل با این اشیا یا علایق کنند. این ویژگی می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا در زمینه‌های خاصی تخصص پیدا کنند؛ اما در عین حال ممکن است باعث شود که در تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های روزمره دچار مشکل شوند. این تمرکز شدید یکی از علائم رایج اوتیسم است و می‌تواند به شکل‌های مختلفی از علاقه به موضوعات علمی خاص گرفته تا جمع‌آوری اشیای خاص یا حتی تکرار رفتارهای خاص بروز کند.
عدم برقراری تماس چشمی
افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در حفظ تماس چشمی با دیگران دچار مشکل شوند یا از آن اجتناب کنند. این رفتار می‌تواند به دلیل احساس ناراحتی یا اضطراب در هنگام نگاه کردن به چشم‌های دیگران باشد. عدم تماس چشمی بر تعاملات اجتماعی و ارتباطات فرد تأثیرگذار خواهد بود، زیرا تماس چشمی یکی از ابزارهای مهم در برقراری ارتباط غیرکلامی و نشان دادن توجه و علاقه به صحبت‌های طرف مقابل است. این ویژگی می‌تواند باعث شود که افراد مبتلا به اوتیسم در درک و پاسخ به نشانه‌های اجتماعی دچار چالش شوند.
ناراحت شدن شدید از تغییرات هر چند جزئی
افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است به تغییرات حتی تغییرات جزئی، واکنش‌های شدیدی نشان دهند. این واکنش‌ها می‌تواند به دلیل نیاز به ثبات در محیط اطرافشان باشد. تغییرات ناگهانی یا غیرمنتظره می‌تواند باعث اضطراب و ناراحتی شدید در این افراد شود. برای مثال تغییر در برنامه روزانه، جابجایی اشیا در خانه یا تغییر در مسیر رفت و آمد می‌تواند باعث استرس و ناراحتی شود. این حساسیت به تغییرات یکی از ویژگی‌های رایج اوتیسم است و می‌تواند بر زندگی روزمره و تعاملات اجتماعی فرد تأثیر بگذارد. ایجاد یک محیط پایدار و قابل پیش‌بینی می‌تواند به کاهش این اضطراب‌ها کمک کند.
اختلال بیش فعالی چیست؟
اختلال بیش‌فعالی یک وضعیت رفتاری است که منجر به رفتارهای بیش‌فعالانه و پر تنش غیرمعمول می‌شود. افراد مبتلا به این اختلال در تمرکز بر انجام یک کار واحد یا نشستن طولانی مدت مشکل دارند. این اختلال می‌تواند در تمامی سنین از کودکی تا بزرگسالی، مشاهده شود و معمولاً در پسران بیشتر از دختران دیده می‌شود.
درمان این اختلال معمولاً شامل ترکیبی از داروها و روش‌های رفتاری است. اگر ساکن تهران هستید مراجعه به یک مرکز کاردرمانی جسمی در تهران می‌تواند به بهبود مهارت‌های حرکتی و کاهش علائم بیش‌فعالی کمک کند. این روش‌ها به افراد کمک می‌کنند تا رفتارهای خود را بهتر کنترل کرده و در محیط‌های مختلف عملکرد بهتری داشته باشند.
علائم بیش فعالی
اختلال بیش‌فعالی (ADHD) با مجموعه‌ای از رفتارها و ویژگی‌ها شناخته می‌شود که می‌تواند بر زندگی روزمره و عملکرد فرد تأثیر بگذارد. این اختلال معمولاً در دوران کودکی تشخیص داده می‌شود و می‌تواند تا بزرگسالی ادامه یابد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در محیط‌های مختلف از جمله مدرسه، محل کار و خانه با چالش‌هایی مواجه شوند که نیاز به مدیریت و درمان مناسب دارند.
فعالیت داشتن بیش از حد و غیر استاندارد
یکی از علائم رایج بیش‌فعالی (ADHD) فعالیت بیش از حد و غیر استاندارد است. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به طور مداوم در حال حرکت باشند و نتوانند برای مدت طولانی یک جا بنشینند. این فعالیت بیش از حد شامل دویدن، پریدن یا حتی تکان دادن مداوم دست‌ها و پاها است. این رفتارها می‌تواند در محیط‌های مختلف مانند مدرسه، خانه یا محل کار مشکلاتی ایجاد کند و نیاز به مدیریت و درمان مناسب دارد.
قطع صحبت‌های اطرافیان به طور مداوم
افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به دلیل تکانه‌های قوی و ناتوانی در کنترل آن‌ها، به طور مکرر صحبت‌های دیگران را قطع کنند. این رفتار می‌تواند در محیط‌های مختلف مانند کلاس درس، محل کار یا حتی در جمع‌های خانوادگی مشکلاتی ایجاد کند. قطع کردن صحبت‌های دیگران می‌تواند باعث ناراحتی و سوءتفاهم در ارتباطات اجتماعی شود و نیاز به مدیریت و درمان مناسب دارد تا فرد بتواند مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشد.
بی‌قرار بودن همیشگی
افراد مبتلا به این اختلال ممکن است به طور مداوم احساس کنند که نمی‌توانند آرام بگیرند و همیشه در حال حرکت یا تکان خوردن هستند. این بی‌قراری می‌تواند در محیط‌های مختلف مانند مدرسه، محل کار یا خانه مشکلاتی ایجاد کند، زیرا فرد نمی‌تواند برای مدت طولانی در یک جا بنشیند یا تمرکز کند. این رفتارها می‌تواند باعث اختلال در انجام وظایف روزمره و تعاملات اجتماعی شود و نیاز به مدیریت و درمان مناسب دارد.
بیش از حد حرف زدن
افراد مبتلا تمایل دارند که به طور مداوم و بدون توقف صحبت کنند، حتی زمانی که شرایط نیاز به سکوت یا گوش دادن دارد. این رفتار می‌تواند در محیط‌های مختلف مانند کلاس درس، محل کار یا جمع‌های خانوادگی مشکلاتی ایجاد کند. بیش از حد حرف زدن می‌تواند باعث قطع صحبت‌های دیگران و ایجاد اختلال در ارتباطات اجتماعی شود، و نیاز به مدیریت و درمان مناسب دارد تا فرد بتواند مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود بخشد.
رفتارهای تهاکمی و پر تنش
این رفتارها می‌توانند شامل پرخاشگری، بی‌قراری و ناتوانی در کنترل خشم باشند. افراد مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است به دلیل ناتوانی در تمرکز و کنترل تکانه‌ها به سرعت تحریک شوند و واکنش‌های شدید نشان دهند. این رفتارها می‌توانند در محیط‌های مختلف مانند مدرسه، خانه، و محل کار مشکلاتی ایجاد کنند و روابط اجتماعی فرد را تحت تأثیر قرار دهند. مدیریت این علائم نیازمند رویکردهای درمانی مختلفی از جمله مشاوره، دارودرمانی، و تکنیک‌های مدیریت رفتار است.
علائم مشترک در بیش فعالی و اوتیسم
در بررسی تفاوت بیش فعالی و اوتیسم بیش‌فعالی (ADHD) و اوتیسم (ASD) هر دو اختلالات عصبی رشدی هستند که می‌توانند علائم مشترکی نیز داشته باشند.
- یکی از این علائم، مشکلات در توجه و تمرکز است. افراد مبتلا به هر دو اختلال ممکن است در تمرکز بر روی وظایف و فعالیت‌ها دچار مشکل شوند و به راحتی حواسشان پرت شود.
- همچنین هر دو گروه ممکن است در برقراری ارتباطات اجتماعی و تعاملات اجتماعی دچار چالش باشند. این مشکلات می‌تواند شامل ناتوانی در درک نشانه‌های اجتماعی، مشکلات در شروع و نگه‌داشتن مکالمات، و ناتوانی در ایجاد و حفظ روابط دوستانه باشد.
- علاوه بر این، رفتارهای تکانشی و بی‌قراری نیز در هر دو اختلال مشاهده می‌شود. افراد مبتلا به بیش‌فعالی و اوتیسم ممکن است به طور مداوم در حال حرکت باشند و نتوانند برای مدت طولانی در یک جا بنشینند. این رفتارها می‌تواند در محیط‌های مختلف مانند مدرسه و خانه مشکلاتی ایجاد کند. در صورتی که ساکن تهران هستید، بهترین مرکز کاردرمانی غرب تهران؛ کلینیک پازل می‌تواند با ارائه برنامه‌های درمانی مناسب به این افراد کمک کند تا این علائم را مدیریت کنند و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.
- هر دو اختلال می‌توانند با حساسیت‌های حسی همراه باشند. افراد مبتلا به اوتیسم و بیش‌فعالی ممکن است به صداها، نور یا لمس‌ها واکنش‌های شدید نشان دهند. این حساسیت‌ها می‌تواند باعث ایجاد استرس و اضطراب در بین این افراد شود و نیاز به راهکارهای خاصی برای کنترل آن‌ها دارد. با تشخیص صحیح و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان به این افراد کمک کرد تا با این چالش‌ها بهتر کنار بیایند.
تفاوت اصلی اوتیسم و بیش فعالی در چیست؟
قبل از بررسی تفاوت بیش فعالی و اوتیسم باید بگوییم هر دو اختلالات عصبی‌رشدی هستند؛ اما تفاوت‌های اساسی بین آن‌ها وجود دارد.
- بیش‌فعالی عمدتاً بر توجه و تکانشگری تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است در تمرکز بر روی وظایف، حفظ توجه و کنترل تکانه‌ها دچار مشکل شوند. این مشکلات می‌تواند منجر به بی‌قراری، ناتوانی در نشستن برای مدت طولانی و انجام کارهای بدون فکر قبلی شود.
از سوی دیگر، اوتیسم بیشتر بر ارتباطات اجتماعی و تعاملات اجتماعی تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است در درک و پاسخ به نشانه‌های اجتماعی، شروع و نگه‌داشتن مکالمات و ایجاد و حفظ روابط دوستانه دچار مشکل باشند. این افراد ممکن است به علایق خاصی تمرکز عمیق داشته باشند و تغییر در روال‌های روزمره برایشان دشوار باشد.
- یکی از تفاوت‌های کلیدی بین این دو اختلال، نحوه تأثیر آن‌ها بر رفتارهای اجتماعی است. در حالی که افراد مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است به دلیل تکانشگری و بی‌قراری در تعاملات اجتماعی دچار مشکل شوند، افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است به دلیل ناتوانی در درک نشانه‌های اجتماعی و ارتباطات غیرکلامی دچار چالش باشند.
- دیگر تفاوت بیش‌فعالی و اوتیسم در این است که بیش‌فعالی بیشتر به مشکلات توجه و تکانشگری مرتبط است، در حالی که اوتیسم بیشتر به مشکلات ارتباطات اجتماعی و تعاملات اجتماعی مربوط می‌شود.
- هر دو اختلال می‌توانند با حساسیت‌های حسی همراه باشند، اما نوع و شدت این حساسیت‌ها ممکن است متفاوت باشد. افراد مبتلا به اوتیسم ممکن است به صداها، نور یا لمس‌ها واکنش‌های شدید نشان دهند، در حالی که افراد مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است بیشتر به دلیل بی‌قراری و تکانشگری دچار مشکلات حسی شوند. با تشخیص صحیح و استفاده از روش‌های درمانی مناسب، می‌توان به این افراد کمک کرد تا با این چالش‌ها بهتر کنار بیایند.
پازل؛ بهترین مرکز کاردرمانی غرب تهران
مرکز کاردرمانی پازل، یکی از بهترین مراکز کاردرمانی در غرب تهران است که با رویکردی جامع و تخصصی به بهبود کیفیت زندگی افراد با نیازهای خاص می‌پردازد. ما در این مرکز با بهره‌گیری از تیمی مجرب از کاردرمانگران و استفاده از جدیدترین روش‌های درمانی، خدمات متنوعی را در حوزه کاردرمانی ارائه خواهیم داد. یکی از ویژگی‌های برجسته این مرکز، تمرکز بر توانمندسازی کودکان است. در حقیقت پازل با ارائه برنامه‌های درمانی شخصی‌سازی شده، به کودکان کمک می‌کند تا مهارت‌های حرکتی، شناختی و اجتماعی خود را بهبود بخشند. همچنین این مرکز با ارائه راهکارهای درمانی نوین، به عنوان یکی از مراکز پیشرو در ارائه راهکار درمان اوتیسم در غرب تهران شناخته می‌شود.
