اوتیسم یکی از اختلالات شایع و رایج است که کودکان زیادی در جهان به آن مبتلا هستند. والدین در همان سال‌های ابتدایی تولد با زیر نظر گرفتن فرزندان خود می‌توانند به موقع از وجود این اختلال باخبر شوند و نسبت به درمان اقدام نمایند. البته این به شرطی است که به خوبی درباره اصول مراقبت از کودکان اوتیسم و علائم آن اطلاع داشته باشند. اگر شما نیز می‌خواهید در این زمینه آگاهی پیدا کنید، بهتر است تا پایان همراه ما باشید.
علائم مهم و رایج کودک اتیسم را بشناسید
اوتیسم به اختلالی گفته می‌شود که روی مهارت‌های ارتباطی یا اجتماعی و رفتار کودکان تاثیر می‌گذارد. به بیانی برخلاف کودکان دیگر که به تدریج با استفاده از کلمات و جملات صحبت کردن خود را آغاز می‌کنند و به خوبی می‌توانند از زبان بدن و نشانه‌ها در مکالمات کمک بگیرند، کودکان مبتلا به اوتیسم در این زمینه طور دیگری رفتار می‌کنند.
شاید برای پدر و مادرها پذیرفتن اینکه فرزندشان با بقیه هم سن و سالانش متفاوت است، سخت باشد؛ اما تنها زمانی می‌توان در بهبود اتیسم موفق بود که به موقع تشخیص داده شود. والدین در تشخیص سریع این اختلال نقش ویژه‌ای دارند. در حقیقت اگر آنها علائم مهم و رایج کودک اوتیسم را به همراه اصول مراقبت از کودکان اوتیسم بشناسند، می‌توانند در کشف این اختلال موفق بوده و برای درمان اقداماتی را پیش ببرند. البته علائم این اختلال در کودکان با سن‌های مختلف متفاوت است. در ادامه به نشانه‌های اتیسم در دوره‌های مختلف زندگی یک کودک اشاره خواهیم کرد:
نشانه‌های اوتیسم در نوزادان
برای آنکه اصول مراقبت از کودکان اتیسم را به خوبی یاد بگیرید، لازم است از همان نوزادی حواستان به رفتارهای فرزندتان باشد. یک کودک عادی رشد طبیعی را پیش می‌برد؛ یعنی تمام رفتارهای مربوط به دوره نوزادی را طبق برنامه پیش می‌برد؛ اما یک کودک اوتیستیک در رسیدن به شاخص‌های رشدی دوره‌های مختلف نوزادی یعنی تا یک سالگی کمی کندتر است. به بیانی این کودکان در انجام فعالیت‌های مخصوص خود همچون چهار دست و پا رفتن نسبت به سایر کودکان دیرتر اقدام می‌کنند.
علائم اوتیسم در کودکان ۱ تا ۳ سال
کودکان مبتلا به اوتیسم پس از گذر از دوره نوزادی وارد دوره خردسالی می‌شوند. در این دوران نیز کودکان باید یک سری رفتارهای طبیعی را از خود نشان دهند؛ اما اگر شاهد علائم زیر در کودک خود بودید، باید به اوتیسم شک کنید و سعی کنید بهترین راهکار درمان اتیسم را به کار ببرید. برخی از نشانه‌های اوتیسم در کودکان ۱ تا ۳ سال به شرح زیر هستند:
نشانه‌هایی که ممکن است هنگام بازی کردن پدیدار شوند
کودکان عاشق بازی کردن و ماجراجویی هستند؛ اما کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در هنگام انجام بازی‌ها علائم زیر را از خود بروز دهند:
- آنها ممکن است علاقه‌ای به بازی با جمع نداشته باشند و بخواهند تنها باشند
- مخالف به اشتراک گذاری بازی با دیگران هستند
- علاقه‌ای به ایفای نقش خاصی در بازی ندارند
نشانه‌هایی که ممکن است در هنگام تعاملات اجتماعی یا ارتباطات پدیدار شوند
یکی از موثرترین راه‌هایی که می‌تواند در تشخیص اوتیسم کمک کننده باشد، رفتار کودک در زمینه تعامل اجتماعی است. در ادامه به یک سری از نشانه‌های کودکان که ممکن است در هنگام تعاملات اجتماعی پدیدار شوند، اشاره خواهیم کرد:
- این کودکان عمدتاً در خودشان هستند و گویی در دنیای دیگری زندگی می‌کنند
- وقتی افراد غریبه به آنها لبخند می‌زنند عمدتاً لبخندی به عنوان بازخورد نمی‌زنند
- علاقه‌ای به برقراری تماس چشمی ندارند
- در تشخیص احساسات افراد دیگر ناموفق بوده و اصولاً پاسخی نمی‌دهند
- دوست ندارند توسط افراد دیگر بغل یا نوازش شوند
- برخلاف سایر کودکان که در پی تقلید کردن و یاد گرفتن هستند، این کودکان معمولاً علاقه‌ای به تقلید کردن برای دست زدن و کارهایی از این قبیل ندارند
- در بیان سلام و خداحافظی ناتوان هستند.
- نمی‌توانند به راحتی آنچه را که می‌خواهند بر زبان آورند و اغلب مهارت‌های زبانی ضعیفی دارند
- بیشتر اوقات با صدا زدن نامشان پاسخی دریافت نمی‌شود
- به نظر می‌رسد که نسبت به خواسته‌های بقیه درکی ندارند و گوش نمی‌دهند
- به جای خطاب کردن خود با ضمیر “من” اغلب از “شما” یا “او” استفاده می‌کنند
- حتی اگر به چیزی نیاز داشته باشند، ممکن است آن را درخواست نکنند
نشانه‌هایی که ممکن است در سایر علایق یا فعالیت‌های کودک پدیدار شوند
در سایر موارد یک کودک خردسال بین ۱ تا ۳ سال ممکن است رفتارهایی از خود بروز دهد که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهیم کرد:
- طبق برنامه‌های منظم یا غیرمعمولی خود پیش می‌روند و از تغییر آنها آزرده می‌شوند
- دوست دارند که به صورت تکراری با اسباب بازی‌هایشان بازی کنند یا حتی به روش‌های غیرمعمول با آنها بازی کنند
- ممکن است به لوازم خاص همچون یک کلید وابسته شوند
- ممکن است نسبت به بوها، طعم‌ها یا صداهای بلند حساس باشند
نشانه‌های اوتیسم در کودکان ۴ تا ۸ سال
کودک در این گروه سنی ممکن است برخی از مشکلات زیر را تجربه کند به علاوه در این کودکان ممکن است علائم کودکان اوتیستیک در سنین دیگر نیز دیده شود. نشانه‌های خاص کودکان در این سن به شرح زیر هستند:
- آنها در تعاملات اجتماعی بیشتر عاشق تنهایی هستند و علاقه‌ای به شرکت در بازی با کودکان دیگر ندارند
- نمی‌توانند یک مکالمه دو طرفه را به خوبی پیش ببرند
- از ورود به حریم شخصی‌شان توسط افراد دیگر متنفر هستند و با این افراد برخورد شدیدی خواهند داشت
- در برخی از موارد این کودکان چیزهایی می‌گویند که از نظر اجتماعی مناسب نیست.
- ممکن است برای حرف زدن از کلمات غیر رایج کمک بگیرند
- بیشتر دوست دارند در مورد موضوعات خاصی صحبت کنند؛ نه هر موضوعی
- دوست ندارند که از قوانین جدید پیروی کنند
- بسیار سخت با دیگران هماهنگ شوند.
- کودکان اوتیستیک معمولاً نمی‌توانند با تغییر شرایط کنار بیایند
- در درک چیزهایی که دیگران می‌خواهند یا در رابطه با آنها صحبت می‌کنند ضعیف هستند
- تمایلی به استفاده از ضمیر “من” ندارند و بیشتر خود را با عنوان “تو” یا “او” رائه می‌دهند
- از شوخی بیزار هستند و از شوخی کردن افراد درک مناسبی ندارند
- نمی‌توانند به راحتی دوستی پیدا کرده و مانند سایر کودکان آن را حفظ کنند
نشانه‌های اوتیسم در کودکان بزرگتر و نوجوانان
با افزایش سن علائم اختلال اوتیسم با سنین کمتر فرق می‌کند. در حقیقت بر خلاف کودکان کوچکتر که درکی از مشکلات خود ندارند، کودکان پس از گذر از سن ۸ سالگی نسبت به دغدغه‌های خود در برقراری روابط اطلاعات بیشتری پیدا می‌کند؛ یعنی آنها تازه متوجه می‌شوند که نسبت به همسالان خود تفاوت‌هایی دارند. در این زمان چنانچه درک مناسبی از سوی افراد صورت نگیرد، ممکن است اضطراب یا افسردگی نیز به سایر مشکلات فرد اضافه شود. با این حساب لازم است که والدین و دیگر افراد نزدیک به کودکان اوتیسم تمام تلاششان برای حمایت از فرد اوتیستیک را به کار ببرند.
فرایند درمان کودک اتیسم را هرچه سریعتر شروع کنید
همانطور که اشاره کردیم تشخیص به موقع و پیشی گرفتن در شروع فرایند درمان در اتیسم بسیار مفید است. در واقع والدین باید به محض روبرویی با علائم گفته شده به بهترین کاردرمانگر اتیسم در تهران یا بهترین کاردرمانی اوتیسم در تهران مراجعه نمایند تا با انجام معاینات و تست‌های لازم وضعیت کودک بررسی شود. چنانچه کودک شما مبتلا به اوتیسم باشد، باید هرچه سریعتر اصول مراقبت از کودکان اوتیسم به کار گرفته شوند. لازم به ذکر است که سرعت بالا در کشف این اختلال، مساوی است با کنترل و درمان بهتر که تنها توسط کاردرمانگران ماهر قابل انجام است.
کاردرمانی غرب تهران با توجه به نیازهای هر کودک برنامه درمانی مناسبی را رائه می‌دهد. مجموعه ما در غرب تهران ممکن است برای کودکان شما درمان‌های مختلفی از جمله گفتار درمانی، رفتار درمانی، کاردرمانی، کاردرمانی حسی حرکتی و … را آغاز کند. اینکه کدام درمان یا مجموعه‌ای از آنها برای کودک شما به کار گرفته می‌شود، طبق نظر روانشناس کودکان و متخصصان تعیین خواهد شد که شما باید در این زمینه کمک زیادی به کودک خود کنید و نقش ویژه‌ای داشته باشید. علاوه بر روش‌های درمانی گفته شده در موارد شدیدتر ممکن است در کنار برنامه‌های درمانی، از دارو نیز استفاده شود که باز هم با توجه به نیاز و شرایط کودک تعیین خواهد شد.
نحوه ارتباط با کودک اوتیستیک را بیاموزید
همانطور که ملاحظه کردید بخش زیادی از دغدغه‌های کودکان مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط و تعامل با دیگران خلاصه می‌شود. در واقع آنها با برقراری این ارتباطات مشکل دارند؛ در نتیجه شما به عنوان مهم‌ترین افراد زندگی او باید راه‌های متعددی برای برقراری یک رابطه مناسب را به کار ببرید.
روش‌های مختلف برقراری ارتباط را از متخصصان یاد بگیرید
شاید این کار در اوایل کمی سخت باشد؛ اما با یادگیری دقیق اصول مراقبت از کودکان اوتیسم می‌توانید روش‌های مختلف را امتحان کنید. با توجه به اینکه علائم هر کودک با دیگری فرق می‌کند بنابراین تقویت مهارت‌های اجتماعی کودک ممکن است با چالش‌های زیادی همراه باشد و نتوان یک نسخه مشابه را برای همه پیچید؛ اما برای این کار می‌توانید با یک روانشناس کودک صحبت و مشورت کرده و روش‌های مختلف را یاد بگیرید.
علایق کودک خود را بشناسید
یکی از راهکارها برای ارتباط با کودکان مبتلا به اوتیسم، تلاش برای شناخت علایق کودک است. اینکه شما در پیدا کردن علایق و بازی‌های مورد علاقه کودک خود موفق باشید و شخصاً با کودک خود وقت بگذرانید، می‌تواند کمک زیادی به برقراری یک رابطه درست با فرزند دلبندتان باشد. ناگفته نماند که شناخت سرگرمی‌های دوست داشتنی کودک ممکن است کمی سخت باشد؛ اما با وقت گذاشتن تا حدی می‌توان به آن دست یافت.
با کودک خود بازی کنید
در طی یاد گرفتن راه‌های مختلف برقراری ارتباط با کودک اوتیستیک، لازم است صبر خود را تقویت کنید. یکی از راهکارهای مناسب، بازی کردن با کودک اوتیستیک است. شما باید پس از شناخت علایق کودک، زمانی را برای بازی با کودک خود در نظر بگیرید و حسابی انرژی خود را صرف این کار کنید.
اطلاعات خود را درباره اوتیسم و اصول مراقبت از کودکان اوتیسم افزایش دهید
برای یادگیری اصول مراقبت از کودکان اتیسم تنها مطالعه یک مطلب که از صحت یا نادرستی آن اطلاعات دقیقی در دسترس ندارید کافی نیست؛ بلکه شما باید پیوسته اطلاعات خود در این زمینه را افزایش دهید. البته منظورمان از افزایش اطلاعات، مطالعه هر مطلبی نیست؛ بلکه تنها باید به یادگیری مطالبی بپردازید که از سوی افراد متخصص تهیه شده باشند. در این زمینه می‌توانید از توصیه‌های متخصصان استفاده کنید. آنها با سال‌ها یادگیری در این زمینه به خوبی می‌دانند که چه چیزی برای شما به عنوان والدین نیاز است. همچنین پیوسته انجمن اوتیسم و روانشناسان نکته‌هایی در رابطه با اصول مراقبت از کودکان اوتیسم منتشر می‌کنند که خوب است در جهت تقویت اطلاعات خود از آنها استفاده نمایید؛ به این ترتیب اطلاعات شما به روز شده و از همه مهمتر از منابع معتبری اخذ شده است.
سخن پایانی
در بسیاری از موارد والدین دارای فرزند اوتیستیک هیچ اطلاعی در رابطه با این اختلال ندارند. در این شرایط اطلاع از اصول مراقبت از کودکان اوتیسم برای والدین این کودکان بسیار کمک کننده خواهد بود. تشخیص به موقع با کمک علائم مهم و رایج در کودکان مبتلا به اوتیسم، شروع به موقع درمان و انجام اقداماتی برای ارتباط با کودک اوتیستیک می‌تواند کمک زیادی به شما کند. شما به عنوان والدین این کودکان عزیز می‌توانید از متخصصان زبده و باتجربه ما در بهترین کاردرمانی غرب تهران کمک بگیرید.
